Co kształtuje przyszłość pieniądza?

Jedną z głównych cech przyszłości jest to, że wszyscy – a przynajmniej większość z nas – uwielbiamy o niej marzyć, snuć plany i mieć nadzieję na lepsze życie. O wiele lepsze życie!

Jednak najważniejszym atrybutem przyszłości jest to, że nie jesteśmy w stanie jej przewidzieć. Nie znamy żadnych algorytmów ani metod, które pozwoliłyby nam określić, co na pewno przyniosą kolejne lata. Mamy XXI wiek i nadal nie znaleźliśmy lepszego sposobu poznania przyszłości niż nasi przodkowie z czasów starożytnych.

Dlatego też warto kierować się prowokacyjnym i jednocześnie bardzo racjonalnym twierdzeniem Petera Druckera, że najlepszym sposobem na przewidywanie przyszłości jest jej tworzenie.

Wiele organizacji, firm, wpływowych środowisk, rządów, urzędników, influencerów, marzycieli i jednostek, które dosłownie chcą zmienić świat, podejmuje próby tworzenia przyszłości, nie zawracając sobie głowy jej przewidywaniem.

O wiele skuteczniej jest skupić się na tym, co możemy kontrolować, zamiast uganiać się za fantazmatami przyszłych wydarzeń.

Bardzo uważna analiza i interpretacja danych publicznych pokazuje nam, że istnieje kilka widocznych tendencji, koncepcji i czynników, które silnie wpływają i kreują przyszłość pieniądza. Wśród najważniejszych można wymienić centralizację finansów oraz decentralizację finansów.

Euro jest znaczącym przykładem tendencji do centralizacji finansów i zastąpienia walut narodowych (lub lokalnych) jedną ogólną walutą. Wynika to z tego, że jako koncepcja polityczna i instytucjonalna sięga głębiej ze swoimi globalnymi ambicjami niż – na przykład – wciąż wpływowy dolar amerykański.

Problem ze scentralizowanymi walutami polega na tym, że są one bardzo podatne na nadużycia władzy i mogą stać się środkiem, za pomocą którego rządy i tylko największe korporacje osiągną swoje cele.

Dlatego właśnie pojawiła się druga silna tendencja do całkowitej decentralizacji pieniądza. Waluty lokalne, technologia blockchain i inne projekty związane z finansami cyfrowymi są bardzo atrakcyjne. W tej chwili jest to znacznie ciekawsza tendencja w finansach niż próby ich centralizacji.

Oczywiście tendencje centralizacyjne czy decentralizacyjne nie są jedynymi możliwościami spojrzenia na przyszłość pieniądza.

Universal basic income (bezwarunkowy dochód podstawowy) to ciekawy pomysł i dobra odpowiedź na wyzwania zautomatyzowanej, zdominowanej przez SI przyszłości naszego świata. Na pierwszy rzut oka projekt ten lepiej wpisuje się w scentralizowany świat finansów, ale równie dobrze może się sprawdzić jako część lokalnych systemów walutowych. Zapewnienie minimalnego dochodu dla każdego nie jest nowym pomysłem w historii ludzkości. W czasach nowożytnych pierwsze próby popularyzacji tej koncepcji podjęte zostały w XVI wieku przez Thomasa Moore’a i Johannesa Ludovicusa Vivesa.

Wszechobecne skandale finansowe i ciągłe zagrożenie korupcją regularnie wywołują utopijne idee świata bez pieniędzy. Taką ideą jest, chociażby zastąpienie systemu pieniężnego przez barter.

I choć łatwo jest zrozumieć rozczarowanie spowodowane przez pieniądz, to idea eliminacji pieniądza jako sposobu na uchronienie naszego świata przed korupcją jest zupełnie nieistotna, ponieważ to nasze intencje stojące za pieniądzem, powodują korupcję, a nie sam pieniądz.

Jednak bardzo specyficzny system pieniądza może być czynnikiem wyzwalającym moralne lub niemoralne decyzje, a więc korzystne lub katastrofalne konsekwencje. Przykładem tego jest lichwa lub skrajnie ryzykowne, spekulacyjne transakcje (które w gruncie rzeczy mają tę samą naturę, co trywialny hazard).

Wygląda na to, że ilekroć myślimy o przyszłości pieniądza, musimy również, a może nawet przede wszystkim, myśleć o czymś innym niż pieniądz. Władza, kreatywność, innowacyjność, intencje, chciwość, hojność, sprawiedliwość, relacje społeczne i kontrola – oto co przychodzi nam na myśl, gdy przywołujemy pojęcie pieniądza.

Z tej perspektywy nie jest ważne, czy pieniądze są scentralizowane, czy lokalne, cyfrowe czy fizyczne, ultranowoczesne czy staromodne.

Liczy się tylko to, w jaki sposób pieniądze mogą przyczynić się do poprawy wielowymiarowości naszego życia, stymulować wzrost i przyspieszać pozytywne zmiany. Wszystko inne wydaje się nieważne.

Mnogość wizji przyszłości może przytłaczać, a ilość wspomnianych tendencji, czynników i koncepcji powodują, że przyszłość wydaje się nieodgadniona. Jednak istnieją pewne trendy, które mogą wskazać przyszłą perspektywę pieniądza. Zastanówmy się więc nad tym, co tak naprawdę może wpłynąć na przyszłość finansową.

Jaka będzie przyszłość finansów? 6 tendencji

Przyszłość finansów właśnie się zaczęła. Jak już wiemy, ilość innowacji w finansach obecnie jest ogromna. Do tego stopnia, że nie ma wątpliwości, iż sukces mogą odnieść tylko ci, którzy rozumieją charakter tych radykalnych zmian.

Analizując dotychczasowe tendencje, koncepcje i czynniki, możemy powiedzieć, że przyszłość naszych finansów zależy od sześciu wielkich trendów, które właśnie wyłaniają się na naszych oczach. Przyjrzyjmy się im nieco bliżej.

1. Batalia między siłami dążącymi do centralizacji a tymi, którzy pragną całkowitej decentralizacji finansów

Z jednej strony mamy wspomniane już projekty typu waluta Euro, których celem jest wyparcie pieniądza narodowego i lokalnego. Euro jest więc pomysłem na całkowitą centralizację i globalizację finansów. Ma to pewne zalety jak na przykład ułatwienie w prowadzeniu biznesu międzynarodowego, czy szybkość transakcji.

Jakkolwiek, jeśli coś zaczyna szwankować w takim systemie, cierpią na tym wszyscy. A właściwie prawie wszyscy. Wyjątkiem są tutaj najwięksi gracze, do których zwykliśmy się w chwilach kryzysu dorzucać wszyscy, jak gdyby banki były nadzwyczajnymi instytucjami pożytku publicznego. To fakt, że są przydatne, ale nieustannie wplątują nas w różne tarapaty. I to jest ogromny minus takich globalnych, czy ponadnarodowych systemów finansowych.

Z drugiej strony ostatnio zrobiło się głośno o kryptowalutach, Bitcoins i alternatywnych finansach. Niosą one nadzieję na o wiele bardziej przejrzysty i wydajny system finansowy. Taki system, który będzie wolny od manipulacji i wyeliminuje także zjawisko “kryzysu finansowego”.

Wyzwaniem tego całkowicie nowego podejścia do finansów jest kwestia tego, kto w gruncie rzeczy będzie kontrolował taki system. Niestety tak, jak demokratyczny i otwarty z natury system Internetu ostatecznie zdominowali wielcy gracze – Facebook, Google, czy Amazon – tak też nieuchronnie stanie się z każdym, nawet najbardziej rewolucyjnym i demokratycznym, systemem finansowym.

2. Personalizacja w finansach osobistych

Kiedy czytasz książki czy blogi o zarządzaniu finansami osobistymi, możesz odnieść wrażenie, że są jakieś złote reguły, sekrety albo istnieje 5 lub 10 kroków do niezależności finansowej, które są dobre dla każdego. Zalecałbym pewną ostrożność w takim pojmowaniu finansów osobistych, ponieważ ich przyszłością jest znacznie większa personalizacja niż teraz.

Każdy z nas ma zupełnie inne złote reguły, sekrety czy kroki do niezależności.

Musisz pamiętać, że każdy z nas powinien je wypracować sam. Wypracować, a nie odkryć, bo to raczej żmudny i długotrwały proces. Dlatego większość osób skupia się tylko na uniwersalnych regułach finansowych, a tylko nieliczni dochodzą do znacznie bardziej istotnych i szczegółowych zasad finansów, które są całkowicie jednostkowe i zazwyczaj niepowtarzalne.

3. Nasz empatia w odniesieniu do kwestii środowiskowych

W naszym tak bardzo nowoczesnym i jednocześnie ciągle nieszczęśliwym świecie potrzebna jest wspólna troska o środowisko. Sytuacja jest już tak poważna, że jeśli jako gatunek się nie “obudzimy”, jeśli się naprawdę nie opamiętamy, to po prostu wyginiemy.

Dlatego niesłychanie ważne jest to, by inwestować pieniądze tylko w te marki, które rzeczywiście dbają o naszą planetę. Każdy z nas pewnie zauważył, że mamy coraz więcej anomalii pogodowych. Nasuwają się pytania: skąd się biorą te niezwykle niskie temperatury w zimie, jakich wcześniej nie było?; skąd ten żar z nieba, którego wcześniej nie było? Jeśli mieszkasz w UK, czy Polsce, to wiesz, o czym mówię. Do tego jeszcze powodzie i koszmarne wichury.

Wszystkie te zmiany klimatyczne wpływają na nas i na naszą przyszłość, dlatego już dzisiaj musimy zmienić sposób myślenia, również w kwestii inwestowania pieniędzy. To jedyna droga do tego, by móc jeszcze mówić o przyszłości.

4. Wzrastająca rola coachingu w finansach

Nasz świat, nasze życie bardzo się skomplikowały, a głównymi powodami są globalizacja oraz rozwój technologiczny. Mamy coraz więcej nowych potrzeb i nowych wyzwań, jednak musimy pamiętać, że te “stare”, tradycyjne wciąż się liczą.

Tempo przemian cywilizacyjnych jest zupełnie niesłychane i wymaga nowych narzędzi. Coaching jest jednym z najskuteczniejszych.

Pewnie dlatego ta branża w samym tylko UK jest warta miliardy funtów rocznie, a z różnych form coachingu korzysta nawet milion Brytyjczyków.

5. Niwelowanie przepaści między bogatymi i biednymi

Jestem ogromnym entuzjastą działań na rzecz usuwania z naszych społeczeństw nieuzasadnionych różnic między grupami społecznymi.

Nierówności społeczne, o których mowa, najczęściej nie są osobistym wyborem, a wynikiem chociażby braku dostępu do edukacji, biedy, czy ubóstwa.

Społeczeństwo, jak każdy złożony system, nie może się skutecznie i harmonijnie rozwijać, jeśli istnieją zbyt drastyczne różnice pomiędzy jednostkami i grupami.

Prawdziwym wyzwaniem pozostają więc ogromne nierówności w generowaniu i dystrybucji bogactwa.

6. Znacznie większe znaczenie planowania finansowego

Myślę, że większość z nas przynajmniej słyszała o wadze planowania finansów osobistych, jednak tylko nieliczni planują swoje finanse.

Jeśli ktoś planuje finanse, to jednocześnie projektuje całe swoje życie. Każdy bowiem wymiar naszego życia jest ściśle związany z finansami.

Nikt chyba nie ma wątpliwości, że taka jest natura naszego życia.

Wkrótce większość z nas będzie mogła doświadczyć wspaniałych rezultatów planowania finansowego. Pomogą nam w tym narzędzia wykorzystujące sztuczną inteligencję, dzięki którym profesjonalne planowanie finansowe będzie dostępne dla każdej osoby.

Finanse to system. I jak w każdym systemie, jeżeli chcemy być uczciwi, a zarazem efektywnie działać, musimy rozumieć i właściwie wypełniać systemowe role.

Aby generować pieniądze i efektywnie nimi zarządzać, musimy być proaktywni i zdyscyplinowani.

Powinniśmy rozwijać ducha przedsiębiorczości.

Musimy się angażować w proces ciągłej edukacji.

Andrzej Mańka