Sztuka uczenia się. Jak uczyć się efektywnie, szybko i łatwo?

Sztuka uczenia się. Jak uczyć się efektywnie, szybko i łatwo?

Kategorie

Jak się skutecznie uczyćKursy onlineSztuka osiągania celów
Niezależnie od tego czy tworzysz kursy online o biznesie, finansach, czy zdrowym odżywianiu się, Twoim obowiązkiem jest projektowanie skutecznego i atrakcyjnego procesu edukacyjnego dla Twoich odbiorców. Z tego też względu, będąc twórcą kursów online, musisz być ekspertem od dydaktyki! Ekspert taki powinien więc znać nowoczesne metody nauczania i zwiększenia efektywności procesu edukacyjnego.
11/11/2021 16:232 lata temu
Andrzej Mańka

Niezależnie od tego czy tworzysz kursy online o biznesie, finansach, czy zdrowym odżywianiu się, Twoim obowiązkiem jest projektowanie skutecznego i atrakcyjnego procesu edukacyjnego dla Twoich odbiorców.

Z tego też względu, będąc twórcą kursów online, musisz być ekspertem od dydaktyki! Ekspert taki powinien więc znać nowoczesne metody nauczania i zwiększenia efektywności procesu edukacyjnego.

W niniejszym artykule przedstawiona zostanie trudna sztuka uczenia się. Warto zgłębić tę kwestię, ponieważ im więcej na ten temat wiesz, tym lepsze kursy zaprojektujesz.

Każdy użytkownik, który kupuje Twój kurs online, ma nadzieję, że w sposób szybki i skuteczny nauczy się wystarczająco dużo po to, aby rozwiązać swoje problemy i osiągnąć wyznaczone cele. Twoją rolą jest wyjście naprzeciw tym oczekiwaniom i zaprojektować kurs w taki sposób, aby proces dydaktyczny przebiegał sprawnie i przynosił jak najwięcej satysfakcji oraz korzyści.

Od behawiorystów, przez kognitywistów i strukturalistów aż do transformatystów

To, jak się uczymy, zaprząta uwagę naukowców, badaczy i myślicieli od zarania dziejów.

Dorobek w tej materii da się sprowadzić do trzech dziedzin filozofii nauki: behawiorystyki, kognitywistyki i strukturalizmu. Równie istotną rolę odgrywa koncepcja transformatywnego uczenia się, której również zostanie poświęcona uwaga w niniejszym artykule.

Behawioryści uważają, że istotą efektywnego uczenia się jest wyrobienie właściwych nawyków i zachowań. To właśnie ten nurt jest źródłem rozbudowanego systemu kar i nagród w systemie edukacyjnym, który jest niezwykle popularny. Efektem stosowania tej wiedzy jest specyficzne podejście do nauczania i wyjaśnienie biologicznych mechanizmów procesu uczenia się.

Z kolei kognitywiści swoją uwagę skupiają na złożoności ludzkiego umysłu i procesów, które zachodzą podczas uczenia się – ze szczególnym uwzględnieniem funkcji pamięci.

Strukturaliści uważają natomiast, że kluczową rolę w uczeniu się nowych rzeczy odgrywa kontekst. A więc to, co już wiemy oraz to, jak nową wiedzę możemy zintegrować z już nabytą. Tutaj też otwiera się możliwość indywidualnego toku nauczania i tworzenia programów edukacyjnych skrojonych na miarę jednostkowych potrzeb.

Wreszcie transformatyści odnoszą się do ludzkich postaw i przekonań, sprawdzając, czy w celu zdobycia nowych umiejętności nie będziemy musieli dokonać niezbędnych zmian.

Do tych powszechnie znanych nurtów dorzuciłbym jeszcze kwestię osobistej motywacji, która stanowi odpowiedzi na pytania: dlaczego coś robimy?, dlaczego to jest ważne i konieczne? W produktywności i skuteczności uczenia się nowych rzeczy dużą rolę odgrywają pozytywne emocje, takie jak: radość z uczenia się nowych rzeczy, ciekawość, satysfakcja I współpraca.

Warto pamiętać, że żadna teoria nie obejmuje wszystkich możliwości, a tym samym nie daje gotowej recepty na skuteczny proces uczenia się. Pamiętaj więc, że planując swoje kursy, musisz uwzględnić szerokie spektrum podejść.

Jak się efektywnie uczyć? Jak szybko, sprawnie i regularnie nabywać nowe umiejętności?

W filmie Matrix jest kilka scen, w których uczenie się nowych, złożonych i wyrafinowanych umiejętności, odbywa się z szybkością oprogramowania instalowanego wprost w umyśle.

Wyobraź sobie, że w takim tempie możemy nauczyć się nowego języka na poziomie zaawansowanym, umiejętności inwestowania lub przemawiania publicznego.

Czyż nie byłoby wspaniale? I chociaż Matrix to film z gatunku science fiction, warto pamiętać o tak radykalnych rozwiązaniach w czasie projektowania kolejnych kursów online i projektów edukacyjnych. Mimo innowacji i postępu technologicznego droga do idealnego procesu edukacyjnego jest z pewnością daleka.

Dlaczego to Ty nie miałbyś być kolejnym wielkim innowatorem w edukacji?

Ile realnie czasu zajmuje nam nauka nowych rzeczy? Często jest to długa i żmudna wędrówka z masą nieoczekiwanych trudności. Równie często rezygnujemy z nauki czegoś, na czym nam bardzo zależy z powodu braku wytrwałości.

Aby dobrze zrozumieć proces dydaktyczny, rzućmy okiem na piramidę uczenia się – zapamiętywania.

W procesie uczenia się zawsze należy dążyć do pełnego zaangażowania umysłu. Czytanie jest fenomenalnym nawykiem. Oglądanie edukacyjnych wideo jest na wagę złota. Jednak kluczem do sukcesu jest praktykowanie nowych umiejętności – mówią specjaliści od nauczania.

Ważne jest, aby w każdej lekcji kursu online zachęcać użytkowników do aktywnego uczenia się, a więc zlecać im zadania, zadawać pytania, namawiać do kontaktu i dzielenia się uwagami.

Style uczenia się – różne podejścia

W 1992 roku naukowcy Neil D. Fleming i Coleen E. Mills użyli po raz pierwszy akronimu VARK określającego cztery główne style uczenia się.

Visual, czyli wizualny. Świetnie sprawdzają się tutaj wykresy, grafy i różne pomoce wizualne.

Auditory, czyli słuchowy. Idealna metoda uczenia się polega na słuchaniu.

Reading, czyli oparty na czytaniu i pisaniu.

Kinestetic, czyli oparty na uczestnictwie i aktywności.

Dużym osiągnięciem w zrozumieniu stylów nauczania były badania Davida Kolba zaadaptowane następnie przez Petera Honeya i Alana Mumforda.

Honey i Mumford wyróżnili cztery style uczenia się: aktywista/aktywistka, teoretyk/teoretyczka, pragmatyk/pragmatyczka oraz osoba refleksyjna. Aby podnieść poziom procesu nauczania, każda osoba powinna dogłębnie zrozumieć swój styl nauki i zapoznać się z szerszym kontekstem każdego podejścia.

Aktywiści uczą się przez działanie. Uwielbiają burze mózgów, dyskusje, konkursy i warsztaty. Teoretycy muszą najpierw zrozumieć system i teorię leżącą u podstaw danego zagadnienia. Co za tym idzie, dobrze czują się w świecie modeli, statystyk i dużej ilości informacji, z których można wyciągnąć wnioski i uogólnienia. Pragmatycy cenią wiedzę, którą można przełożyć na działania praktyczne. Uczą się najlepiej, kiedy widzą związek nowych informacji z praktycznym zastosowaniem. Ich żywiołem są studia przypadków i eksperymenty. Natomiast osoby nastawione refleksyjnie lubią obserwować i analizować przeszłość, oraz pozostawać raczej na uboczu i unikać angażowania się. Cenią także opinie innych oraz coaching, poświęcając mnóstwo czasu na zastanawianie się i wnikliwe obserwacje.

Model Honeya i Mumforda jest z pewnością bardzo interesujący i inspirujący, a przy okazji pokazuje jak twórczo i plastycznie możemy podchodzić do teorii uczenia się.s

Większość populacji (od 50% do 70%) wykazuje jednak tendencję do używania wielu stylów uczenia się. Warto o tym pamiętać. Style uczenia się ewoluują w trakcie zdobywania nowych doświadczeń i rozwoju osobistego.

Tworząc swoje kursy odpowiedz sobie na następujące pytania:

  1. Jak zamierzasz wprowadzić różne style uczenia się w Twoich kursach online?
  2. Który styl uczenia się jest Twoim ulubionym?
  3. Które style uczenia się musisz lepiej zrozumieć, aby uwzględnić je w swoich kursach?

Możliwość łączenia różnych stylów uczenia się

Każdego dnia, według różnych danych, mamy nawet do 80 000 myśli. Czy można kontrolować tę niewiarygodną nawałnicę? Czy można formować ich kształt i wzorce? Tak, ale to niesłychanie trudne zadanie wymagające od nas wiedzy o sposobie funkcjonowania umysłu, żelaznej dyscypliny i determinacji.

Pomocna w tym będzie praca kanadyjskiego naukowca Stevena Pinkera pt. Jak działa umysł (ang. How the Mind Works).

Pinker mówi o ważnych kwestiach dotyczących chociażby tego, jak myślimy i jaki jest cel naszego myślenia. Ponadto ukazuje to, w jaki sposób ewolucja ukształtowała kluczowe rysy sposobu interpretacji rzeczywistości i wynikające z nich intrygujące strategie, które rozwinęliśmy, usiłując przetrwać we wrogim świecie i w końcu nad nim zapanować.

Inspiracje do swoich rozważań czerpie głównie z tzw.. The computational theory of mindczyli, koncepcji opisującej pracę naszego umysłu według sposobu, w jaki działa komputer. 

Każdy z nas żyje w osobnym wszechświecie

W pracy autorstwa Carol Dweck pt. Mindset z 2006 roku pojawiają się bardzo użyteczne dywagacje na temat tzw. otwartego i rosnącego umysłu (growth mindset) i zamkniętego (fixed mindset). Każdy z tych umysłów to dosłownie zupełnie inny wszechświat.

Pierwszy z umysłów, czyli ten nastawiony na wzrost, jest zafascynowany wyzwaniami, traktuje tzw. porażki jako informacje zwrotne, niezbędne w procesie uczenia się. Osoby o tym umyśle cechuje niesłychanie proaktywna i dynamiczna postawa. Drugi umysł zakłada, że nie warto się starać ani podejmować ryzyka – lepiej pozostać w bezpiecznej większości i “nie wychylać się przed szereg”.

Każdy z tych wszechświatów jest w znacznej mierze kwestią naszego osobistego wyboru i decyzji. Krótko mówiąc, chcesz się skutecznie uczyć nowych umiejętności i odkrywać swoje nowe talenty? Otwórz swój umysł i świadomie nastaw się na rozwój.

Czy to, że dużo myślimy oznacza, że cokolwiek rozumiemy?

W 2002 roku izraelski psycholog i ekonomista Daniel Kahneman otrzymał nagrodę Nobla za pracę o sposobie podejmowania decyzji, roli tendencyjnego myślenia i osiągnięciach ekonomii behawioralnej. Jego książka Pułapki myślenia rzuciła nowe światło na sposób, w jaki myślimy. A myślimy, używając dwóch systemów:

  • System 1 – jest szybki, intuicyjny i emocjonalny. Dzięki temu systemowi wyrabiamy sobie szybką opinię na daną kwestię, posługując się uproszczeniami i stereotypami.
  • System 2 – jest staranny, znacznie wolniejszy i posługuje się logiką. System ten nastawiony jest na zgłębianie danego problemu i dokładane poznawanie złożonej rzeczywistości.

Zastanów się nad tym, w jaki sposób wiedza o Systemach może wpływać na jakość Twoich kursów.

Konstruując kurs online, musisz pamiętać o jego odpowiedniej strukturze, która zawiera wyselekcjonowaną wiedzę, podsumowania, wyróżnienia najważniejszych części oraz krótkie streszczenia.

Rusz głową – mapuj myśli

Każda wzmianka o tym, jak efektywnie się uczyć nieodmiennie przywołuje moje wspomnienie kursu Use Your Head, który odbyłem w 1990 roku w Krakowie. Wtedy też zakochałem się w nowoczesnych, nietypowych (dla oficjalnego systemu edukacji) metodach uczenia się, takich jak mapowanie myśli autorstwa Tony’ego Buzana.

Ta niezwykle prosta, acz skuteczna metoda nie wymusza użycia żadnych kosztownych narzędzi dydaktycznych. Wystarczy kartka i długopis. Na środku kartki wpisujesz główną myśl, a następnie rysujesz gałęzie rozchodzące się promieniście na wszystkie strony. Każda gałąź zawiera inną myśl, która pomaga stworzyć w Twojej głowie ciągi przyczynowo-skutkowe. Możesz pisać, rysować, naklejać i realizować się twórczo w każdy możliwy sposób. Baw się dobrze! Edukacja może – i często powinna być – dobrą zabawą. Ta metoda przyda się zarówno Tobie jako twórcy kursu, jak i Twoim użytkownikom. 

Mind map poniżej przedstawia plan kursu online pt “Kursy online. Twoja droga do niezależności finansowej”, z którego zaczęrpnęlismy ten artykuł. 

Tez zaś mindmap pokazuje to, w czym się specjalizujemy. 

Motywuj swoich użytkowników!

Czy można się skutecznie uczyć bez motywacji i z zaniżoną samooceną? Niestety brak motywacji oraz niska samoocena nie sprzyjają procesowi uczenia się. Szkoda, że w Polsce kwestie związane z motywowaniem się czy rozwojem osobistym traktowane są często z rezerwą i sceptycyzmem. Wystarczy wspomnieć kuriozalne inicjatywy, takie jak Zdelegalizować coaching i rozwój osobisty, które były odpowiedzią na pojawienie się w branży kilku hochsztaplerów. Ta inicjatywa wydaje się równie racjonalna i zrównoważona co np. akcja nawoływania do zamknięcia uniwersytetów po tym, jak ujawniono przypadki plagiatów lub sfałszowanych badań naukowych.

Motywacja do nauki jest kwestią fundamentalną. Twój kurs powinien odzwierciedlać tę prawdę tak często jak to możliwe. Kiedy jesteś odpowiednio zmotywowany, możesz nauczyć się każdej nowej rzeczy i osiągnąć to, co jest dla Ciebie ważne.

Motywacja długofalowa bierze się z głębokiej świadomości życiowych celów. Jeśli wiem, co chcę osiągnąć i dlaczego chcę to zrobić, moja motywacja będzie silna i stabilna. Warto do tego dodać troskę o codzienną motywację, która bierze się np. z czytania pokrzepiającej lektury, dbania o prowadzenie pozytywnego dialogu wewnętrznego czy budowania własnych przekonań.

Jak być produktywnym?

Zastanawiałeś się, co pozwala osiągnąć Ci sukces? Jak można osiągnąć najwyższe poziomy doskonałości? Perfekcja jest determinowana przez czynniki psychiczne. Doświadczenia wybitnych myślicieli sugerują, że istnieje siedem krytycznych elementów doskonałości: zaangażowanie, wiara, pełne skupienie, pozytywne obrazy, gotowość psychiczna, kontrola rozproszenia i konstruktywna ocena. Elementy te łączą się, tworząc “koło doskonałości”. Jeżeli chcesz poczytać na ten temat nieco więcej, odsyłam do The Wheel of Excellence, który dostępny jest na tej stronie.

Nieco inne podejście prezentuje Brendon Burchard, jeden z najlepszych trenerów personalnych naszych czasów. Jeżeli chcesz dowiedzieć się, dlaczego niektórzy ludzie odnoszą sukcesy szybciej niż inni i co sprawia, że odnajdują życiowe i zawodowe szczęście, zachęcam do zgłębienia lektury High Performance Habits B Burhard, dostępnej na tej stronie. 

Przekonaj się sam, że sukces i szczęście mogą zostać osiągnięte przez każdego z nas. Codzienna praca jest na ogół dość wymagająca, ale warto ją podjąć, bowiem wpływa znacząco na efekty uczenia się.

Dobre wzorce motywacji i wysokiej produktywności są potrzebne zarówno Tobie w procesie zdobywania nowych umiejętności i gromadzenia wiedzy niezbędnej do tworzenia coraz lepszych kursów online, jak i użytkownikom Twoich kursów.

TIM

W The Manka Academy chcielibyśmy dołożyć naszą skromną cegiełkę do rozwoju wiedzy i metod efektywnego uczenia się nowych umiejętności.

Nasza metoda nazywa się TIM, czyli Transformacja, Iluminacja i Mistrzostwo (Transformation – Illumination – Mastery).

Transformacja (Transformationto etap, który następuje po podjęciu decyzji o nauczeniu się czegoś nowego. Jest to umiejętność bardzo złożona i może dotyczyć chociażby tak wielopoziomowej i wielowymiarowej materii jaką jest rozpoczęcie własnego biznesu. Transformacja trwa co najmniej kilka miesięcy, a niekiedy może zająć nawet kilka lat. Jeśli pracujesz na etacie i chcesz zacząć swój biznes, być może najpierw będziesz musiał zmienić mnóstwo wyobrażeń i przekonań o tym, czym jest praca, podejmowanie decyzji, odpowiedzialność, przywództwo, kreatywność, inteligencja emocjonalna, osiąganie celów oraz zarządzanie ryzykiem. Zmiana przekonań to dopiero wstęp do nauki nowych umiejętności. W przypadku biznesu oznacza to nieuchronne eksperymentowanie, narażanie się na częste i konieczne porażki i trudności. To jedyna droga do sukcesu w biznesie, nie ma żadnej drogi na skróty.

Biznes generalnie wymaga wszechstronnych umiejętności i niewiele ma wspólnego z kultem specjalizacji charakterystycznym dla kultury korporacyjnej.

Iluminacja (Illuminationto moment, w którym dociera do Ciebie, że umiesz TO robić. To może być Twój pierwszy kontrakt w nowym biznesie – na tyle znaczący, że ze sporą ufnością patrzysz w przyszłość przedsięwzięcia. To bywa także pierwsza sprzedaż, kiedy uczysz się zarządzania procesem przez telefon. Kiedy jesteś początkującym blogerem, to może być pierwsze wyróżnienie w jakimś ważnym rankingu lub systematyczny, gwałtowny przyrost subskrybentów w Twoim newsletterze. Jeśli prowadzisz start up technologiczny moment iluminacji to np. wasz pierwszy inwestor, który umożliwia skalowanie i dynamiczny rozwój.

Mistrzostwo (Masterynatomiast to długa, niekończąca się podróż prowadząca do ciągłego i systematycznego podnoszenia swoich umiejętności. Pierwsze sukcesy, nawet bardzo znaczące, to nie znak do spowolnienia, ani sygnał do samozadowolenia. To prosty dowód, że idziesz w dobrym kierunku, a tym samym jest to czas na bardziej zrównoważony, długofalowy rozwój.

Analizując naszą metodę TIM, zastanów się, jak możesz wykorzystać ją do własnego rozwoju oraz efektywniejszego wzrostu umiejętności użytkowników Twoich kursów online?

Dążenie do doskonałości

Twój mózg jest mięśniem. Jeśli go ćwiczysz, to uzyskujesz coraz lepsze rezultaty. Twój mózg nigdy nie traci umiejętności uczenia się. W XXI wieku nieodłączną częścią refleksji o uczeniu się są nowe technologie, sztuczna inteligencja i rzeczywistość wirtualna.

Pamiętaj jednak, że nowoczesne narzędzia to tylko narzędzia. Fasady. Istota procesu uczenia jest do pewnego stopnia taka sama co dwa tysiące lat temu.

Uczenie się wymaga znajomości psychologicznych modeli, czyli stereotypów, przekonań, obrazów i założeń, które leżą u podstaw struktury umysłu. To one determinują sposób, w jaki interpretujemy rzeczywistość i nas samych.

Nauka o tym, jak się uczyć

Poprawa efektywności, szybkości i jakości procesu uczenia się wiedzie do znakomitych rezultatów. Możesz zwiększyć tempo i podnieść wartość uczenia się nawet trzy- czy pięciokrotnie. Jeśli wiesz, jak działają takie parametry jak zapamiętywanie, koncentracja, motywacja, stymulacja kreatywności czy samodyscyplina, unikniesz częstych błędów. Tym samym skrócisz czas spędzony “nad książkami”. Efektywna nauka to nie tylko przyswajanie, magazynowanie i odtwarzanie wiedzy, to przede wszystkim umiejętność poruszania się w gąszczu informacyjnym. Statystyki dowodzą, że akademicka forma nauczania jest odpowiednia dla zaledwie 30% osób, pozostałe 70% preferuje inne style uczenia się.

Uczenie się jest umiejętnością. Umiejętnością, którą można i należy rozwijać, by uzyskać lepsze efekty, żyć pełniej, osiągać ambitniejsze cele i po prostu cieszyć się życiem! Myśl o tym, jak myślisz!

Sukces w dowolnej dyscyplinie to kwestia celu, regularnej, systematycznej pracy oraz wykorzystanie szansy lub umiejętności jej kreowania. Sam talent i predyspozycje to zdecydowanie za mało, aby osiągnąć ambitne cele.

Pamiętaj więc, że kluczowe w biznesie i sukcesie finansowym są działania i codzienne stosowanie zdobywanej wiedzy w praktyce.

Kluczowe kwestie do zapamiętania

Jako autor kursu online odpowiadasz za staranne i atrakcyjne zarządzanie procesem dydaktycznym. Z tego też względu sam powinieneś posiadać wiedzę na temat procesu uczenia się.

Sposób, w jaki się uczymy opisują cztery główne koncepcje: behawiorystyczna, kognitywistyczna, strukturalna i transformacyjna. Staraj się twórczo łączyć różne koncepcje, ponieważ większość z nas uczy się w bardzo wszechstronny sposób.

Innym sposobem klasyfikacji stylów uczenia się jest bardzo popularny VASK. Akronim ten opisuje cztery style: wizualny, słuchowy, oparty na czytaniu i kinestetyczny (ruchowy).

Kolejną użyteczną typologią jest podział na następujące typy umiejętności uczenia się: aktywista/aktywistka, teoretyk/teoretyczka, pragmatyk/pragmatyczka oraz osoba refleksyjna.

Aby podnieść poziom procesu nauczania, każda osoba powinna dogłębnie zrozumieć swój stylu nauki i zapoznać się z szerszym kontekstem każdego podejścia. Twoją zaś rolą jest wprowadzenie jak największej liczby opcji uczenia się.

Im bardziej aktywna i angażująca forma nauki, tym lepsze rezultaty.

Motywacja ma kluczowe znaczenie dla szybkości i efektywności uczenia się.

W efektywności uczenia się pomaga umysł utwarty, a na przeszkodzie zawsze stoi tzw. umysł zamknięty.

Im lepiej rozumiemy to, jak myślimy, tym efektywniej się uczymy.

System, który rozwijamy w The Manka Academy, jest TIM czyli proces zakładający, że każdy, kto chce sprawnie osiągnąć nowe umiejętności, przechodzi przez trzy fazy: transformację, iluminację i mistrzostwo.

Używaj w swoich kursach nowoczesnych metod uczenia się, takich jak mapa myśli. Segreguj treści w przejrzystych strukturach po to, aby kursy łatwo się czytało (korzystaj np. z wyróżnienia, podsumowania itp.).

 

Andrzej Manka 

Udostępnij:

Tagi

aktywiścibehawioryścibłędy poznawczeCarol DweckDaniel KahnemandydaktykaIluminacja i Mistrzostwoinnowacje w edukacjijak działa umysłjak się uczyćjak szybko zapamiętywaćkognitywiścimapy myślowemotywacja do naukinowoczesne metody uczenia siępragmatycyproduktywnośćrefleksyjniSteven Pinkerstrukturaliścistyle uczenia sięsztuka uczenia sięteoretycyTIM Transformacjatransformatyściumysł otwartyumysł zamknięty

Inne artykuły